Ο Δήμος Παύλου Μελά σχηματίστηκε μετά την διοικητική μεταρρύθμιση που εισήγαγε το σχέδιο Καλλικράτης από την συνένωση των όμορων δήμων Σταυρούπολης, Πολίχνης και Ευκαρπίας. Βρίσκεται στην βορειοδυτική πλευρά του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης και έχει συνολικό μόνιμο πληθυσμό 99.245 άτομα και έκταση 23.763 εκτάρια. Η συστηματική κατοίκηση της περιοχής του Δήμου - όπως άλλωστε και όλης της Δυτικής Θεσσαλονίκης - έχει ως σημείο αφετηρίας τον προσφυγικό εποικισμό καθώς ήδη από το 1912 και κυρίως μετά το 1922 εγκαταστάθηκαν εδώ με προγραμματισμένο ή απρογραμμάτιστο τρόπο οι προσφυγικοί πληθυσμοί σχηματίζοντας μικρούς οικιστικούς πυρήνες, που σε όλη την μεσοπολεμική περίοδο διατηρούσαν τα χαρακτηριστικά μικρών οικιστικών ενοτήτων. Κατά τη διάρκεια των μεταπολεμικών ετών, η περιοχή της δυτικής Θεσσαλονίκης, γνωρίζει μια πρώτη φάση έντονης αστικοποίησης. Όπως σημειώνει ο πολεοδόμος Τσουλουβής σε έρευνά του, η επέκταση της πόλης στο διάστημα 1963 – 75 έγινε κυρίως βορειοδυτικά και πιο συγκεκριμένα «οι Συκιές διπλασιάστηκαν, η Πολίχνη τριπλασιάστηκε, η Σταυρούπολη διπλασιάστηκε όπως επίσης και η Μενεμένη ενώ ο Εύοσμος και το Κορδελιό αύξησαν την επιφάνειά τους κατά δυόμιση φορές περίπου. Αντίθετα στις νοτιοανατολικές περιοχές η αύξηση δεν ήταν τόσο θεαματική».

Δημοτικές Ενότητες

Σταυρούπολη: Βρίσκεται στη δυτική πλευρά του πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης και στη νοτιοδυτική πλευρά του Δήμου Παύλου Μελά. Έχει πληθυσμό 46.008 κατοίκους και περιλαμβάνει τις εξής Πολεοδομικές Ενότητες: Τερψιθέα, Αμπελώνες, Νεόκτιστα, Άνωθεν Ασύλου, Ομόνοια, Ηλιούπολη, Πρόνοια και Νικόπολη.

Πολίχνη: Βρίσκεται στη βορειοδυτική πλευρά του πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης και στη ανατολική πλευρά του Δήμου Παύλου Μελά. Έχει πληθυσμό 39.332 κατοίκους και περιλαμβάνει τις εξής Πολεοδομικές Ενότητες: Ελπίδος, 3, 4, 5, Μετέωρα κάτω από το άλσος, Παλαιός Οικισμός, 8, Παύλου Μελά, 11, Άνωθεν Ασύλου, Ανθόκηποι, Νικόπολη, 15 και 16.

Ευκαρπία: Βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης και στη βόρεια πλευρά του Δήμου Παύλου Μελά. Έχει πληθυσμό 13.905 κατοίκους και περιλαμβάνει τις εξής Πολεοδομικές Ενότητες: Εργατικές κατοικίες, Παλαιός οικισμός, Τραυματιούπολη, 4, 5, 6, Εφεδρούπολη, Φιλοθέη και Ευξεινούπολη.

Περισσότερες πληροφορίες